Noia!, lugar de Encantos
![Noia, Lugar de Encantos](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/lugar_de_encantos.gif)
![](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/collage/collageConcello.jpg)
![](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/icono_concello2.gif)
CONCELLO
DE NOIA
O busto de A. Avilés de Taramancos
![Antón Avilés de Taramancos](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/concello/aviles.jpg)
Co gallo de dedicarlle o Día das Letras Galegas a Antón Avilés de Taramancos en 2003 colocouse un busto ao poeta noiés.
Ver no mapaO busto de María Mariño
![María Mariño](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/concello/maria.jpg)
Co gallo de dedicarlle o Día das Letras Galegas a María Mariño en 2007 colocouse un busto á poetisa noiesa, realizado por Soledad Penalta.
Ver no mapaO busto de Felipe de Castro
![Felipe de Castro](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/concello/felipe.jpg)
En 1880 instalouse esta escultura en homenaxe ao gran escultor Felipe de Castro.
Ver no mapaA Nao na Ar
![A Nao no Ar](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/concello/nao.jpg)
No 2003 instalouse esta escultura en homenaxe ao poeta noiés Antón Avilés de Taramancos. Obra de Alfonso Costa.
Ver no mapaO Crisol da Memoria
![O Crisol da Memoria](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/concello/crisol.jpg)
No 2003 instalouse esta escultura en forma de fiestra gótica de Alfonso Costa para recibir ao visitante na súa entrada a Noia.
Ver no mapaA fachada do Liceo
![Fachada do Liceo](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/concello/liceo.jpg)
No edificio da Sociedade Liceo hai varios murais do pintor Alfonso Costa como o que se pode ver na fachada.
Ver no mapaOs murais do Teatro Coliseo
![Teatro Coliseo Noela](http://www.coliseonoela.com/noia/sites/all/modules/custom/lugar_de_encanto/theme/imaxes/concello/coliseo.jpg)
Na rehabilitación do Teatro en 1999 os irmáns Costa fixeron uns impresionantes murais no seu interior, destaca a súa cúpula.
Ver no mapaHistoria
A orixe de Noia remóntase ás culturas prehistóricas. Poboada na época megalítica e castrexa, amosa vestixios dun pasado romano e foi durante a Idade Media cando se converteu nunha das principais cidades de Galicia ao descubrirse en Santiago o Sartego do Apóstolo.
Convertida no porto de Compostela, a vila coñecerá un gran desenvolvemento das súas actividades comerciais. A poboación orixinal, que vivía no burgo da Barquiña, integrarase baixo a xurisdición do Señorío da Terra de Santiago cando a raíña Doña Urraca lle concede á Mitra Compostelá as terras comprendidas entre o Tambre e o Ulla.
Pola Carta Póboa do ano 1168, outorgada por Fernando II, créase o actual burgo, que será escenario das loitas medievais que teñen como protagonistas ós prelados de Santiago e aos nobres que rivalizaban no control da vila medieval. Será nesta época cando se constrúan a igrexa de Santa María a Nova e San Martiño, as Casas Góticas dos Señores da vila e o Castelo ou Fortaleza do Tapal onde residían os arcebispos de Santiago durante o verán.
Un dos arcebispos residentes en Noia foi o francés Berenguel de Landoira que, a principios do século XIV, buscou refuxio na vila ante a negativa dos burgueses de Santiago a abrirlle as portas da cidade. Como recompensa a esa axuda mandou construír a igrexa de Santa María a Nova e a muralla con doce portas que a protexía dos ataques, como o ordenado polo Duque de Lancaster (s.XIV) cando intentaba apoderarse de Galicia para acceder ó trono de Castela.
A vila tamén foi escenario da Revolta Irmandiña, a loita do pobo contra os abusos da nobreza laica e eclesiástica. Asaltaron a Fortaleza do Tapal, convertida en sinal de identidade da poderosa Mitra que ata o ano 1812 (Constitución de Cádiz) era o auténtico dono da vila, á que sometera a numerosas presións económicas.
A Idade Moderna será a época da presenza do pirata Francis Drake na ría, como resposta á expedición da Armada Invencible, e a chegada dos industriais cataláns ás nosas costas. Varios personaxes vencellados á vila terán un acusado protagonismo: Lorenzo de Armada e Xoán de Noia (navegantes nas Indias), Sebastián Docampo (que foi o primeiro en demostrar que Cuba é unha illa), o escultor Felipe de Castro (Presidente da Real Academia de San Fernando) e Basilio Vilariño (explorador da Patagonia).
A Idade Contemporánea será a da ocupación da vila polo exército francés, a revolta contra os industriais cataláns, o protagonismo do escultor Xosé Ferreiro e o apoio da vila á Revolta Galega de 1846. Nun curto percorrido pola vila pode apreciarse como se conservan nas súas rúas a identidade doutros importantes personaxes vencellados a ela nas diferentes épocas históricas.
Xeografía
Noia atópase na parte máis interior da Ría de Noia, na desembocadura do Tambre e ao lado das serras da Barbanza e de Outes. O seu centro urbano acubilla a desembocadura doutro río, o Traba.
Do centro de Noia hai apenas trinta e poucos quilómetros a Ribeira, a Muros e a Santiago de Compostela. Conta cunha extensión de 37,2 quilómetros cadrados, o que o converte nun dos municipios con menos superficie de toda Galicia. Ao Norte limita con Brión; ao Noroeste con Outes; ao Sur, con Porto do Son; ao Este con Lousame e ao Oeste co Atlántico.
Está conformada por seis parroquias: Santa María de Argalo, Santa Cristina de Barro, San Martín de Noia, Santa Mariña do Obre, Santa María de Roo e San Pedro de Boa.
Noia ten un clima oceánico húmido; con abundantes chuvias durante todo o ano e temperaturas suaves.
As condicións naturais da ría de Noia convértena nun ecosistema privilexiado, protexido pola Rede Natura. Pero por riba da súa impresionante flora e fauna pesar das agresións a que está sometida destaca a importancia do berberecho e ameixa. Nesta zona chegouse a producir máis da terceira parte do berberecho do Estado, e ameixa de Noia é a máis apreciada do mundo cun valor máximo en lonxa que chegou a 12 euros a unidade.
Noia envolta nun mar intermitente, un mar fuxidío que soamente é capaz de impor a súa presenza, inundando de auga atlántica a enseada, na fugacidade dunha marea. Sorprende á ollada de todo viaxeiro que contemple o seo de Noia, o cambiante da súa paisaxe en función do avance ou retroceso das augas por mor das mareas.
É este aspecto mutable que lle outorga a presenza ou ausencia de auga, un dos trazos máis definidores da paisaxe que se abre nos arredores da vila. O mar é aquí algo presente, pero ao mesmo tempo algo esquivo, algo fugaz.
Estes espazos intermareais só cubertos polas augas mariñas a determinadas horas -as ribeiras de mar enxoito da poeta María Mariño- teñen unha relación peculiar co mar, e desde a antigüidade, este impón ritmos de traballo en función das mareas: saír os barcos, atracar, mariscar a pé,…